|
Niepewność pomiarowa w weryfikacji emisji CO2 |
|
Nasilające się zmiany klimatyczne ukierunkowują instytucje przygotowujące i opiniujące, a także polityków na myślenie w szeroko rozumianych kategoriach środowiskowych. Dotychczas mechanizmy ochrony środowiska w sporej części miały charakter subiektywny, gdyż nie niosły za sobą bezpośrednich tak znaczących skutków finansowych, jak obecne przepisy dotyczące ograniczania emisji gazów cieplarnianych czy też racjonalizacji zużycia zasobów naturalnych. Aspekt finansowy wymusza stosowanie precyzyjnych jednoznacznych mechanizmów prawno-technicznych do realizacji ww. przepisów. Problemy, które mogą pojawić się także na drodze niezrozumienia zapisów prawnych lub ich niejednoznaczności, w konsekwencji mogą doprowadzić do nierównej konkurencji w rozumieniu rynkowym. Konsekwencją zmiany zapisów prawnych jest konieczność opracowania przez operatorów jednoznacznych metodyk monitorowania, na podstawie których określą oni niepewność oszacowania zużycia paliwa, a także wyznaczenia emisji CO2. W myśl projektu nowej decyzji Komisji Europejskiej (KE) dotyczącej zasad monitorowania w drugim okresie funkcjonowania Systemu Handlu Emisjami (SHE), tzn. w latach 2008-2012, mówimy o niepewności rozszerzonej. Pojawiają się więc następujące praktyczne problemy wynikające z przytoczonych pobieżnie zapisów prawa: jak będzie wyglądała metodyka, a dokładniej zezwolenie na uczestnictwo w SHE, jak określić ww. niepewność oraz co właściwie będzie podlegało weryfikacji przez jednostki uprawnione?
W myśl projektu nowej decyzji KE: „W trakcie procesu weryfikacji weryfikator sprawdza prawidłowość stosowania zatwierdzonej metodyki monitorowania, ocenia sposób zarządzania niepewnościami i zmniejszanie pozostających niepewności za pomocą stosowanych przez operatora instalacji procedur zapewniania jakości i kontroli jakości”. Jak to połączyć z definicją raportu zweryfikowanego z projektu ustawy?
W myśl obecnych kryteriów weryfikacji określonych w pkt. 6 Rozporządzenia w sprawie sposobu monitorowania (…), a dokładniej podpunktu 6.1.3, sprawdza się, czy przyjęta metodyka pozwala osiągnąć wymagany poziom dokładności. Poziom ten jest zdefiniowany, natomiast w pkt. 12 określa metodykę ustalania danych dotyczących rodzaju instalacji i źródeł w ramach instalacji, wskaźników emisji oraz współczynników utleniania lub konwersji w zależności od wielkości emisji z danej instalacji. W zakresie dotyczącym określania ilości paliw i surowców obowiązuje zasada: im wyższa liczba, tym dane powinny być określane z mniejszą niepewnością pomiarową. Natomiast w przypadku wskaźników emisji oraz współczynnika utleniania poziomy dokładności określają metodę pozyskania informacji odpowiednio na temat jakości paliwa oraz procesu spalania. Literki „a” lub „b” określają poziomy równoważne. W zależności od metody, jaką operator chciałby określać emisję CO2, przyjmuje on metodę określania ilości paliwa bez uwzględnienia pośredniego etapu składowania (metoda a lub b). W tabeli 1 zamieszczono przykładową kombinację poziomów dokładności dla elektrociepłowni emitującej ponad 500 000 Mg CO2. Poziom dokładności oznaczony cyfrą 3 mówi o tym, iż niepewność pomiarowa nie przekracza 2,5% (metoda a) oraz 2,0% (metoda b). Poziom oznaczony cyfrą 4 oznacza, iż niepewność pomiarowa określania zużycie paliw płynnych w metodzie a nie przekroczy 1,5%, a w metodzie b nie przekroczy 1,0%.
Przedstawione kryterium wymaga spełnienia określonych kryteriów nadzoru nad układami pomiarowymi, aby tą niepewność ograniczać i nie dopuścić do sytuacji braku wiarygodności wyników pomiarowych zgodnie z zaleceniem obecnie obowiązującego rozporządzenia, jak i nowych wytycznych KE. Analiza niepewności i jej zmienności w czasie stanowi dla operatora narzędzie doskonalenia systemu nadzoru nad aparaturą kontrolno-pomiarową (AKP), pokazując równocześnie ryzyka, które towarzyszą w tym przypadku procesowi przede wszystkim zakupu (i/lub zużycia) paliwa.
Magdalena Dziewa
Dyrektor ds. Szkoleń i Opracowań,
CE2 Centrum Edukacji
Wiktor Krawczyk
Weryfikator Emisji Gazów Cieplarnianych,
DNV – Det Norske Veritas |
)