Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
od 1994 roku, z okazji Dnia Ziemi, przyznaje nagrody finansowe osobom,
które szczególnie wyróżniły się w działalności proekologicznej dla województwa śląskiego.
Fot. Grzegorz Krowiak
Fot. Grzegorz Krowiak
Fot. Grzegorz Krowiak
Po dwóch latach, czyli w roku 1996, nagrody te nazwano oficjalnie
„Zielonymi Czekami”. Do dzisiaj są jedynymi w Polsce tego typu
wyróżnieniami dla ludzi, którzy poza swoimi obowiązkami zawodowymi
aktywnie działają na rzecz ekologii i poprawy stanu środowiska.
Nagrodami Funduszu do tej pory uhonorowano 187 osób.
To prawdziwi pasjonaci i wręcz „ambasadorowie” ekologii, poświęcający
często wiele lat na odkrywanie i pielęgnowanie przyrody dookoła nas,
jak też na zadbanie o to, by mieszkańcom województwa śląskiego stworzyć
warunki służące polepszeniu jakości życia i osiągania standardów
środowiskowych na miarę nowoczesnej Europy.
Nagrody Funduszu od 2000 roku przyznawano w kilku kategoriach,
pozwalających na wyróżnienie autorów prac i działań szczególnie
potrzebnych dla ochrony środowiska w regionie. Liczyły się więc przede
wszystkim osiągnięcia w dziedzinie proekologicznych inwestycji i
modernizacji, tworzenia kompleksowych systemów i programów służących
ekologii. Oceniono i doceniono także prace naukowo-badawcze oraz
inicjatywy i akcje związane z edukacją ekologiczną i kształtowaniem
codziennych postaw proekologicznych. Ważną kategorią była również
profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży na terenach szczególnie
zagrożonych zanieczyszczeniem środowiska.
Laureatami Zielonych Czeków zostawali twórcy i realizatorzy
niekonwencjonalnych, nowoczesnych rozwiązań, często docenianych w skali
Polski i Europy. Jako przykład niechaj posłużą wykonawcy Centralnej
Oczyszczalni Ścieków w Gliwicach czy projektanci pilotażowych w kraju
programów umożliwiających kompleksowe rozwiązania inwestycyjne
pozwalające w Tychach na znaczną redukcję niskiej emisji w dzielnicach
domów jednorodzinnych (2003 r.). W gronie nagrodzonych są też – między
innymi – pomysłodawcy i realizatorzy budowy ośrodka narciarskiego na
Górze Żar, założyciele hodowli głuszca w celu jego reintrodukcji w
lasach karpackich (2004 r.) czy też koordynatorzy ogólnopolskiego
projektu ochrony sów na terenie województwa śląskiego (2008 r.) lub
popularyzatorzy wykorzystywania w naszym regionie odnawialnych źródeł
energii z wody i wiatru (2008 r.). Sukces w skali międzynarodowej
osiągnęli nasi laureaci z Politechniki Śląskiej – twórcy bolidu
elektrycznego wykonanego na prestiżowe zawody w Wielkiej Brytanii,
promujące nowe ekologiczne technologie w motoryzacji (2011 r.).
To tylko niektóre z działań podejmowanych przez pasjonatów
proekologicznych rozwiązań, te najbardziej spektakularne. Jednak nie
mniej ważne, choć nie tak widowiskowe, a bardzo potrzebne są prace
podejmowane przez animatorów edukacji ekologicznej, kreatorów postaw
proekologicznych, popularyzatorów wiedzy o walorach przyrodniczych
regionu, organizatorów akcji profilaktyczno-zdrowotnych dla dzieci i
młodzieży zagrożonych schorzeniami związanymi z zanieczyszczeniem
środowiska.
Kapituła Zielonych Czeków, składająca się z ekspertów,
pracowników naukowych oraz działaczy na rzecz ochrony środowiska i
popularyzacji przyrody – wyłania spośród zgłoszonych kandydatów
laureatów, którzy wyróżniają się aktywnością i skutecznością swych
działań. Po zakończeniu prac Kapituły jej przewodniczący przedstawia
Zarządowi Funduszu werdykt w celu podjęcia ostatecznej decyzji o
przyznaniu nagród finansowych.
W tym roku uroczystość wręczania Zielonych Czeków Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach miała
szczególne znaczenie. Inaugurowała bowiem w regionie obchody 20-lecia
powstania Funduszu, który – razem z 15 pozostałymi funduszami
wojewódzkimi oraz Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej – tworzy polski system finansowania ochrony środowiska, wyjątkowy
w skali europejskiej zarówno pod względem rozmiarów, jak i form
działania.
Na przestrzeni tych 20 lat fundusze ekologiczne stały się nowoczesnym i
ważnym instrumentem finansowym dla przekształcania środowiska i jego
dostosowywania do standardów europejskich. Oblicza się, że ze środków
wojewódzkich funduszy oraz Funduszu Narodowego na wspieranie realizacji
trwałych przedsięwzięć proekologicznych wydano do tej pory ponad 40 mld
złotych. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Katowicach ma w tym niebagatelny udział, bo ponad 5 mld złotych! Można
zatem śmiało stwierdzić, że nie ma w regionie żadnej istotnej inwestycji
proekologicznej, która nie otrzymałaby pomocy z jego środków.
Gala wręczania Zielonych Czeków miała miejsce 22 kwietnia br. w kinoteatrze „RIALTO” w Katowicach.
Po raz piąty otwieram tę uroczystość z udziałem przyjaciół:
nominowanych, laureatów oraz wszystkich ludzi o „zielonych sercach” –
powiedziała
Gabriela Lenartowicz, prezes Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Rozpoczynają się obchody 20-lecia działalności funduszy. W czasie tego
roku będziemy starali się pokazać, co nasi beneficjenci zrobili
dotychczas dla regionu. Spotykamy tu dzisiaj wspaniałych ludzi!
Nagrodźmy ich oklaskami! – zaapelowała do zebranych.
Uczestnicy Gali mieli także możliwość zapoznania się z interesującymi
materiałami archiwalnymi, zawierającymi wypowiedzi laureatów poprzednich
edycji konkursu. Następnie wydarzyło się to, na co wszyscy czekali:
ogłoszenie laureatów Zielonych Czeków AD 2013. Werdykt Jury i fragmenty z
protokołu Kapituły Konkursu odczytał
Andrzej Misiołek, senator Rzeczpospolitej Polskiej.
W tym roku Kapituła zapoznała się z 33 wnioskami i postanowiła, co następuje:
KATEGORIA:
INNOWACJE I TECHNOLOGIE
Nominowani:
– dr hab. inż. Małgorzata Wysocka;
– Danuta Hilse;
– dr inż. Maciej Kostecki;
– Mirosław Klimosz.
Laureat: dr inż. Maciej Kostecki za praktyczne wdrożenie technologii rekultywacji i uratowanie zbiornika wodnego Pławniowice przed degradacją.
KATEGORIA:
PROGRAMY I AKCJE PROEKOLOGICZNE, W TYM DOTYCZĄCE OCHRONY PRZYRODY
Nominowani:
– prof. dr hab. Irena Pluta, Ryszard Fuchs, Wiesław Kopiec;
– Józef Michałek;
– Zespół: Aleksandra Trzaska, Maria Niemiec;
– Zespół: Jolanta Migdał, Beata Tarnawa, Halina Sobańska;
– Zespół: Izabela Siubiak, Paweł Grzybowski, Jarosław Kasprzyk;
– Grzegorz Gowarzewski;
– Zespół: Bogdan Wita, Dominika Szotowicz, Grzegorz Granek;
– Ks. Jan Byrt.
Laureat: zespół: Jolanta Migdał, Beata Tarnawa, Halina Sobańska
za realizację długofalowej czynnej edukacji ekologicznej w ramach
programu Święto Drzewa, który integruje społeczności lokalne wokół
inicjatyw na rzecz ochrony i sadzenia drzew.
KATEGORIA:
PRACE NAUKOWO-BADAWCZE
Nominowani:
– dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ;
– dr hab. Agata Rosińska, dr inż. Lidia Dą-browska;
– dr inż. Maciej Kostecki;
– dr inż. Barbara Słomka-Słupik, prof. dr hab. inż. Adam Zybura;
– Zespół: prof. Janusz Kotowicz, prof. Elżbieta Grabińska-Sota, prof. Krzysztof Barbusiński;
– Gabriela Wożniak.
Laureat: dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ za badania nad florą
zwałowisk poprzemysłowych aglomeracji katowickiej, istotny wkład w
poznanie wpływu zanieczyszczeń gleb metalami cięż-kimi na roślinność
oraz zorganizowanie jednegoz najlepszych w Polsce zielników i herbarium w
ramach Pracowni Dokumentacji Botanicznej.
KATEGORIA:
EDUKACJA EKOLOGICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY
Nominowani:
– Anna Peterko;
– Krzysztof Jamrozowicz;
– Zespół: Maria Morga, Barbara Stacha, Łukasz Fuglewicz;
– Grażyna Morcinek-Kalita;
– Zespół: Maja Głowacka, Weronika Papiesz, Bogdan Ogrodnik;
– Teresa Bryś-Szczygieł.
Laureat: Anna Peterko
za szerzenie ekologii wśród dzieci i młodzieży, kształtującej
kompetencje ekologiczne, szacunek wobec natury, poznawanie jej piękna i
tajemnic z różnorodnością i nowatorstwem.
KATEGORIA:
PROFILAKTYKA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY DOTYCZĄCA ZAGROŻEŃ SCHORZENIAMI ZWIĄZANYMI ZE STANEM ŚRODOWISKA
Nominowana:
Jolanta Wadowska-Król.
Laureat: Jolanta Wadowska-Król za
szczególne dokonania na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci zagrożonych
wysoką koncentracją metali ciężkich oraz działania na rzecz poprawy
stanu środowiska w rejonie Katowic-Szopienic.
KATEGORIA:
DZIAŁANIA POPULARYZATORSKIE I PROMOCJA POSTAW EKOLOGICZNYCH
Nominowani:
– Jacek Bożek;
– Zespół: prof. dr hab. Irena Pluta, Ryszard Fuchs, Wiesław Kopiec;
– Urszula Gawłowska;
– Zespół: prof. UŚ dr hab. Piotr Skubała, dr Ryszard Kulik;
– Zespół: Janusz Moczulski, Anna Tarkowska, Michał Siedlaczek;
– Teresa Bryś-Szczygieł.
Laureat: zespół: prof. UŚ dr hab. Piotr Skubała, dr Ryszard Kulik
za promocję kultury i wiedzy ekologicznej wśród mieszkańców województwa
śląskiego – organizację Festiwalu Kultury Ekologicznej „Zielono mi!”
oraz Klubu Myśli Ekologicznej.
Przyznano także
cztery nagrody specjalne.
Otrzymali je:
Danuta Hilse
– za opracowanie, wdrażanie i popularyzację metod oraz instalacji
ochrony powietrza w gospodarce komunalno-bytowej z wykorzystaniem źródeł
energetyki prosumenckiej;
Zespół: Aleksandra Trzaska, Maria Niemiec – za czynne zaangażowanie w ochronę ptaków na osiedlach mieszkaniowych;
Zespół: prof. Janusz Kotowicz, prof. Elżbieta Grabińska-Sota, prof. Krzysztof Barbusiński,
jako autorzy sukcesu, jakim było w 2012 roku uzyskanie przez Wydział
Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej wyróżnienia
Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla najlepszego kierunku studiów w
Polsce w zakresie inżynierii środowiska;
Urszula Gawłowska – za zaangażowanie w ochronę nietoperzy w starym młynie stanowią-cym schronienie dla licznej kolonii nietoperza.
Kapituła tegorocznej edycji Zielonych Czeków przyznała również
dwa Dyplomy Uznania oraz dwa Dyplomy Honorowe dla:
Księdza Jana Byrta,
proboszcza parafii Ko-ścioła Ewangelicko-Augsburskiego w
Szczyrku--Salmopolu, za akcję sadzenia 5000 drzewek z okazji 500-lecia
Reformacji, wykonanie i rozwieszenie 500 budek lęgowych dla ptaków,
akcję obsadzania roślinami chronionymi tras narciarskich w Beskidach
(Klimczok, Kotarz, Pilsko, Skrzyczne), zorganizowanie dokarmiania
zwierzyny (5 pa-śników) na terenie Brennej, Szczyrku oraz Wisły;
Grażyny Morcinek-Kality
za systematyczne i profesjonalne prowadzenie edukacji ekologicznej
dzieci i młodzieży przez ostatnie 13 lat, realizowanej poprzez programy:
„Zostań przyjacielem drzewa”, „Jak zmniejszyć wysypiska śmieci?”,
„Ekologia w mieście”, „Przyroda w języku sztuki”, „Oswoić ekorozwój”;
Teresy Bryś-Szczygieł
za edukację dzieci i młodzieży w zakresie gospodarowania odpadami i za
organizację programu „Moje czyste Miasto” promującego segregację odpadów
i recykling, za autorskie warsztaty w placówkach przedszkolnych
„Kłopoty Burka z podwórka”, za organizację Przedszkolnego Festiwalu
Ekologicznego oraz cyklicznej konferencji „Szukamy rady na odpady” – w
działaniach tych od 2006 roku udział wzięło 60 tys. dzieci i młodzieży;
Jacka Bożka
– za budowanie pokolenia XXI wieku, popularyzowanie postaw
proekologicznych i angażowanie do współpracy na rzecz ochrony środowiska
różnych grup pokoleniowych, społecznych, kulturowych i branżowych.
Jacek Bożek od 25 lat prowadzi Klub Gaja.
Wszystkim laureatom,
wyróżnionym oraz nominowanym w tej edycji Zielonych Czeków serdecznie
gratulujemy. Życzymy nowych proekologicznych pomysłów i kolejnych
sukcesów. A Funduszowi dalszych wielu lat skutecznego działania.
